Περνώντας από τις Διαπιστώσεις στη Δράση

Το φαινόμενο της Μικροβιακής Αντοχής (Antimicrobial Resistance – AMR) αποτελεί μία σύγχρονη τροχοπέδη της Δημόσιας Υγείας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), η μικροβιακή αντοχή προκύπτει όταν οι μικροοργανισμοί (π.χ. βακτήρια, μύκητες, ιοί και παράσιτα) μεταλλάσσονται, καθώς εκτίθενται σε αντιμικροβιακά φάρμακα όπως τα αντιβιοτικά, τα αντιικά και άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα αποκτώντας γονίδια άμυνας από άλλους μικροοργανισμούς.

Οι ανθεκτικοί αυτοί μικροοργανισμοί, είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστούν με τα κοινά φάρμακα, οδηγούν σε εμμένουσες λοιμώξεις, ενώ χρήζουν αντιμετώπισης με ισχυρότερα σκευάσματα. Με τη χρήση των ισχυρότερων αυτών σκευασμάτων έναντι των μικροοργανισμών σε ευρύτερο φάσμα όμως, η αντοχή των βακτηρίων στα αντιβιοτικά ενισχύεται σε αντίστοιχα επίπεδα, οδηγώντας στο σχηματισμό πολυανθεκτικών στελεχών βακτηρίων. Αναφορικά, στην Ελλάδα, περισσότερο από το 50% των απομονωθέντων στελεχών από ασθενείς με νοσοκομειακές λοιμώξεις, ήταν ανθεκτικά στα περισσότερα διαθέσιμα αντιβιοτικά.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), μόνο στην ΕΕ η Μικροβιακή Αντοχή κοστίζει 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης και την απώλεια της παραγωγικότητας και απειλεί την επίτευξη πολλών στόχων αειφόρου ανάπτυξης. Επιπλέον, περισσότεροι από 1.2 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους παγκοσμίως από βακτηριακές λοιμώξεις λόγω αντοχής στα αντιβιοτικά.

Η μικροβιακή αντοχή, συγκαταλέγεται στις 10 κύριες παγκόσμιες απειλές Δημόσιας Υγείας. Η Ελλάδα αποτελεί μία από τις ευρωπαϊκές χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής στα αντιβιοτικά καθώς και στις χώρες με την υψηλότερη κατανάλωση αντιβιοτικών τόσο στην κοινότητα όσο και στο νοσοκομειακό χώρο.

Παρότι η πανδημία Covid-19 παραμένει σε πρώτο πλάνο με σημαντικές επιπτώσεις στην Δημόσια Υγεία αλλά και στις οικονομίες των χωρών, η διασφάλιση πόρων και η εφαρμογή δημόσιων πολιτικών υγείας για την αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας και των μακροχρόνιων επιπλοκών της αλλά και οποιασδήποτε επόμενης υγειονομικής κρίσης, όπως αυτή της Μικροβιακής Αντοχής αποτελεί  απόλυτη προτεραιότητα.

Η ανάγκη, λοιπόν, για νέα σκευάσματα είναι προφανής, ενώ η προσβασιμότητα σε ποιοτικά αντιμικροβιακά φάρμακα αποτελεί ακόμα πρόβλημα. Όπως αναφέρει ο WHO, από τα 32 παθογόνα που έχουν τεθεί σε προτεραιότητα για τα επόμενα χρόνια και υπόκεινται σε κλινική ανάπτυξη, μόνο 6 ταξινομήθηκαν ως καινοτόμα.

Παράλληλα, με τις εμμένουσες λοιμώξεις και τη δύσκολη εύρεση θεραπείας, τα κόστη νοσηλείας αυξάνονται ραγδαία ενώ το Εθνικό Σύστημα Υγείας επιβαρύνεται ποικιλοτρόπως. Χωρίς αποτελεσματικά εργαλεία για την πρόληψη και επαρκή θεραπεία ανθεκτικών στα φάρμακα λοιμώξεων και βελτιωμένη πρόσβαση σε υπάρχοντα και νέα εγγυημένα ποιοτικά αντιμικροβιακά, ο αριθμός των ατόμων για τα οποία η θεραπεία αποτυγχάνει ή που πεθαίνουν από λοιμώξεις θα αυξηθεί, ενώ κοινές επεμβατικές διαδικασίες στην κλινική πράξη γίνονται πιο επικίνδυνες.

Θα πρέπει να επιταχυνθούν οι ερευνητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των κενών στη γνώση και την καινοτομία και για την ενημέρωση των πολιτικών υγείας και της κλινικής πρακτικής. Πάνω απ’ όλα, η μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά πρέπει να θεωρηθεί παγκόσμιο ζήτημα, το οποίο χρειάζεται ένα παγκοσμίως συνεκτικό σχέδιο με μια ενιαία προσέγγιση πολιτικών υγείας.